Ợ hơi chướng bụng (ợ hơi trướng bụng) là hiện tượng bệnh lý rất nhiều người có thể gặp phải. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, hiệu quả công việc mà còn những dấu hiệu đầu tiên cảnh báo chức năng dạ dày của bạn.
1. Ợ hơi chướng bụng là gì ?
Để xác định chính xác phương pháp khắc phục, đầu tiên, bạn phải có cái nhìn đúng đắn nhất về bệnh và xác định được những dấu hiệu đặc trưng của tình trạng này.
1.1 Ợ hơi chướng bụng là gì ?
Từ khi đưa thức ăn vào dạ dày, hoạt động tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa được diễn ra một cách liên tục. Dưới tác dụng của các enzyme tiêu hóa và hệ khuẩn được ruột, một phần rất nhỏ thức ăn có thể bị lên men và sinh hơi, sinh khí trong ống tiêu hóa. Thông thường, các bóng hơi này sẽ dịch chuyển theo nhu động đường ruột và đưa ra ngoài cơ thể qua hậu môn.
Tuy nhiên, ở những người có vấn đề về dạ dày hoặc đại tràng, quá trình tiêu hóa có thể bị trì trệ, dẫn đến quá trình lên men thức ăn nhiều hơn, lượng khí và hơi sinh ra lớn hơn kết hợp với nhu động đường ruột bất ổn khiến lượng khí sinh ra không kịp thoát ra ngoài gây ra hiện tượng ợ hơi chướng bụng (hay ợ hơi trướng bụng).
Không dừng lại ở đó, khi lượng hơi sinh ra ở dạ dày quá nhiều sẽ kích thích mở lỗ tâm vị đồng thời làm giảm trương lực cơ thắt thực quản dưới khiến hơi bị đẩy ngược lên trên sinh ra hiện tượng ợ hơi, nếu không xử lý và để kéo dài sẽ trở thành ợ hơi mãn tính.
1.2 Dấu hiệu cảnh báo
Triệu chứng ợ hơi chướng bụng (hay có người gọi sai là ợ hơi trướng bụng) đôi khi chỉ là một phản ứng sinh lý thoát khí bình thường của cơ thể. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên thì rất có thể nó đang cảnh báo cho bạn biết sự bất ổn về sức khỏe dạ dày. Để nhận biết tình trạng bị ợ hơi chướng bụng, bạn có thể dựa vào những biểu hiện cụ thể như sau:
- Ợ hơi nhiều lần, tiếng ợ hơi lớn kết hợp các triệu chứng bất thường như tức nóng vùng thượng bị, ợ chua, nóng rát cổ họng…Đây là nhóm dấu hiệu điển hình của bệnh lý dạ dày.
- Do acid dạ dày tiết ra quá mức kích thích mở lỗ tâm vị đồng thời gây lên men thức ăn trong dạ dày, kết hợp với chức năng của cơ thắt thực quản dưới suy giảm gây ra hiện tượng ợ hơi, ợ chua, ợ nóng hay còn gọi là trào ngược dạ dày.
- Bụng ấm ách, đầy chướng kết hợp tiêu chảy hoặc táo bón khiến người bệnh mệt mỏi, suy nhược.
Bạn có thể xem thêm về hiện tượng:
2. Nguyên nhân bị ợ hơi chướng bụng
Bị ợ hơi chướng bụng xảy ra chủ yếu nguyên nhân do nhóm các vấn đề về sinh hoạt ăn uống, tuy nhiên nhóm các bệnh lý về tiêu hóa cũng là những nguyên nhân bạn cần lưu ý.
2.1 Nhóm nguyên nhân từ thói quen sinh hoạt ăn uống
2.1.1 Ăn uống thiếu khoa học
Đây là thói quen phổ biến nhất của người Việt ngày nay. Người dân ta có rất nhiều thói quen ăn uống sai lầm và không thể sửa trong ngày một ngày hai như ăn nhiều thịt, chất béo, thức ăn nhanh và nguồn glucid tinh chế (đường ngọt)… trong khi cá, hải sản, rau lại ít được ăn.
Lạm dụng bia rượu, nước ngọt có gas. VN là nước có tốc độ tiêu thụ bia rượu cao nhất thế giới, điều này thực sự đáng báo động và gây rất nhiều ảnh hướng xấu đến sức khỏe người dân.
Ngoài ra thói quen vừa ăn vừa xem điện thoại, TV cũng phản khoa học. Ăn nhanh, nhai không kỹ, ăn quá no, hay ăn xong đã nằm… cần được loại bỏ ngay khỏi thói quen hàng ngày.
Chúng ta ăn theo sở thích cá nhân mà không cân bằng các loại dinh dưỡng. Đó là nguyên nhân lớn nhất gây ợ hơi chướng bụng nói riêng và các hiện tượng khác.
2.1.2Sinh hoạt bừa bãi, lười vận động
Không chỉ ăn uống mà sinh hoạt hàng ngày của người dân ta cũng bừa bãi và phản khoa học. Thói quen lười vận động rất phổ biến ở đủ mọi lứa tuổi, tầng lớp lao động.
Giờ giấc ăn uống cũng không tuân theo 1 thời gian cố định, bỏ bữa này rồi ăn thật nhiều ở bữa khác trực tiếp gây chướng bụng đầy hơi trong dạ dày. Và còn nhiều thói quen sinh hoạt không tốt khác.
2.1.3 Căng thẳng, stress
Đây cũng là nguyên nhân mà ít người để ý. Xã hội phát triển khiến công việc hàng ngày của mọi người thêm áp lực, những vấn đề này gây căng thẳng, stress.
Trong 1 bài báo năm 2018 trên báo tienphong.vn, 30% dân số Việt Nam mắc các bệnh rối loạn tâm thần, trong đó tỷ lệ trầm cảm chiếm 25%, những con số thực sự gây sốc. Những vấn đề về tiêu hóa như ợ hơi chướng bụng cũng phần nhiều là từ hiện tượng này.
2.1.4 Tác dụng phụ của thuốc
Chúng ta cũng hay có thói quen sử dụng thuốc thiếu hiểu biết, 1 vấn đề thực sự nguy hiểm chứ không chỉ gây nên các vấn đề tiêu hóa.
Việc ra hiệu thuốc mua các thuốc để chữa đau đầu, đau bụng… được người dân ta thực hiện rất … bừa bãi, cảm tính và dễ dàng. Đa số không biết và cũng không quan tâm tác dụng phụ của thuốc, mua thuốc mà không theo sự chỉ định của bác sĩ có chuyên môn.
Điển hỉnh là các loại thuốc kháng sinh kháng viêm chữa bệnh đôi khi vô tình tiêu diệt hết số lượng lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó gây ra nhiều tác dụng phụ mà ợ hơi chướng bụng là 1 trong số đó.
2.2 Ợ hơi chướng bụng nguyên nhân do bệnh lý
2.2.1 Rối loạn tiêu hóa
Các vi khuẩn có hại xâm nhập vào cơ thể khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém đi, rối loạn nhu động ruột. Dạ dày và đường ruột bị ảnh hưởng gây tiêu chảy hoặc táo bón, ợ hơi, đầy bụng, chán ăn.
2.2.2 Viêm loét dạ dày
Ở bệnh nhân viêm loét dạ dày, niêm mạc dạ dày bị tổn thương dẫn đến các ổ viêm hoặc loét. Dưới sự tác động của thức ăn và các yếu tố từ môi trường bên ngoài sẽ kích thích và khiến dạ dày tăng tiết acid nhiều hơn. Lượng acid nếu dư thừa quá nhiều hoặc người bệnh ăn uống đồ quá nhiều dầu mỡ gây khó tiêu hóa, thức ăn bị lên men nhanh hơn bình thường. Hậu quả là người bệnh gặp phải triệu chứng ợ hơi chướng bụng.
Ngoài bị ợ hơi chướng bụng, người bệnh viêm loét dạ dày còn gặp phải một số triệu chứng điển hình khác như: Đau tức vùng thượng vị, đau nhói hoặc đau âm ỉ hạ sườn trái, đi ngoài phân đen…
2.2.3 Trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản là một bệnh lý cực kỳ phổ biến trong các bệnh đường tiêu hóa hiện nay. Các triệu chứng của trào ngược dạ dày xuất hiện không chỉ bị ảnh hưởng bởi lượng acid dịch vị tăng tiết bất thường mà còn do sự rối loạn vận động của nhu động dạ dày khiến acid bị trào ngược lên phía trên.
Acid dịch vị trào ngược lên kích thích tâm vị mở, làm suy giảm chức năng cơ thắt thực quản dưới dẫn đến acid, thức ăn và khí trong dạ dày bị trào ngược lên thực quản, họng thậm chí là khoang miệng.
Khí hơi trào ngược gây ra tình trạng ợ hơi liên tục, trào ngược acid gây nóng rát ngực, họng và khó thở, trào ngược thức ăn lại gây nên hiện tượng ợ chua, ợ hơi có mùi hôi…
Vì nhu động dạ dày bị rối loạn, không hoạt động theo quy luật thông thường là đẩy thức ăn xuống tá tràng và ruột nên thức ăn tồn đọng trong dạ dày lâu gây nên tình trạng đầy, chướng bụng.
Không chỉ gây ra các triệu chứng bệnh lý khó chịu, trào ngược dạ dày còn khiến người bệnh đối diện với các biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm loét thực quản
- Barrett thực quản
- Ung thư thực quản
Trong trường hợp này, để điều trị dứt điểm tình trạng ợ hơi chướng bụng, người bệnh cần tiến hành điều trị loại bỏ căn bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
3. Cách khắc phục ợ hơi chướng bụng
Để khắc phục triệu chứng ợ hơi chướng bụng, điều quan trọng nhất là bạn phải kiểm soát được sự tăng tiết acid dịch vị dạ dày và điều chỉnh nhu động dạ dày trở về sinh lý bình thường. Dưới đây là một số phương pháp giúp bạn kiểm soát tình trạng ợ hơi chướng bụng dễ dàng nhất.
3.1 Uống trà gừng
Là phương pháp giảm đầy chướng bụng ợ hơi hiệu quả và dễ dàng. Trà gừng giúp điều hòa khí trong hệ tiêu hóa, kích thích co bóp cơ trơn đường tiêu hóa, giảm ứ trệ từ đó khắc phục được hiện tượng đầy bụng và cải thiện nhanh chóng triệu chứng ợ hơi.
Cách thực hiện:
- Cắt lấy khoảng 2-3 lát gừng tươi, bỏ vào chén nhỏ, chế thêm khoảng 50ml nước sôi.
- Đợi khoảng 2-3 phút để chiết kiệt các chất trong lát gừng và uống khi trà hơi ấm.
- Bạn nên uống sau bữa ăn khoảng 30 phút để có được hiệu quả tốt nhất.
Lưu ý: Gừng có vị cay, nóng có thể làm trầm trọng hơn triệu chứng ợ nóng nên không thích hợp cho những người bị trào ngược dạ dày.
3.2 Trà bạc hà
Không giống như trà gừng, trà bạc hà phù hợp cho cả người viêm loét dạ dày và trào ngược dạ dạ dày thực quản. Tinh dầu trong lá bạc hà giúp thư giãn các cơ dạ dày, điều hòa nhu động co bóp nên kích thích sự tiêu hóa tốt hơn. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng cho thấy, bạc hà giúp kiểm soát hiệu quả quá trình tăng tiết acid trong dạ dày.
Cách thực hiện:
- Sau bữa ăn khoảng 20 – 30 phút, người bệnh ngắt lấy 3 – 5 lá bạc hà tươi đã được rửa sạch rồi bỏ vào trong một cốc trà nhỏ.
- Chế thêm nước sôi và đợi đến khi trà nguội bớt là có thể uống như bình thường.
3.3 Massage bụng
Massage là biện pháp vật lý sử dụng lực từ bên ngoài để điều chỉnh, cân bằng nhu động dạ dày – ruột đồng thời phá vỡ các bóng khí và điều chỉnh hướng thoát ra của khí trong ổ bụng từ đó kiểm soát hiệu quả tình trạng ợ hơi chướng bụng. Người bệnh có thể tự massage cho mình hoặc tìm sự hỗ trợ của người thân để có được kết quả nhanh chóng hơn.
Cách thực hiện:
- Sau khi ăn khoảng 1 giờ đồng hồ, người bệnh có thể nằm ngửa ra giường và bắt đầu massage bụng.
- Dùng tay tạo một lực nhẹ lên bụng và bắt đầu massage theo vòng tròn cùng chiều kim đồng hồ.
- Thực hiện liên tục khoảng 300 vòng là triệu chứng có thể được kiểm soát.
Để xác định chính xác tình trạng bị ợ hơi chướng bụng của bạn do nguyên nhân gì và đang ở mức độ nào, bạn nên đến các cơ quan y tế để được bác sỹ thăm khám và đưa ra những chẩn đoán chính xác.
Ngoài ra hãy cải thiện việc ăn uống, sinh hoạt khoa học hơn, tránh xa căng thẳng stress, kiêng những thực phẩm có hại như bia rượu, nước ngọt, nước có gas… để hiệu quả được tăng cao.
4. Hãy đi khám thường xuyên để dứt điểm ợ hơi chướng bụng
Những nguyên nhân bệnh lý gây ợ hơi chướng bụng nếu không thể dứt điểm bằng các mẹo ở trên thì bạn cần đi khám ngay để biết cụ thể bệnh lý gây ra.
Bác sĩ có chuyên môn sẽ cho bạn cách điều trị hợp lý dựa vào tình trạng bệnh của bạn, hãy đảm bảo tuân thủ nghiêm túc mọi lời khuyên từ bác sĩ, sử dụng thuốc phải theo đơn. Đồng thời bạn cũng phải duy trì được việc ăn uống, sinh hoạt khoa học hỗ trợ việc điều trị.
Bạn hãy xem thêm:
Bị ợ hơi chướng bụng mang đến nhiều phiền toái trong công việc, cuộc sống của bạn. Đi khám để điều trị dứt điểm nguyên nhân gây bệnh là cách giúp bạn thoát khỏi tình trạng này khi các biện pháp đơn giản không hiệu quả.
