Ăn không tiêu ợ chua nếu xảy ra thường xuyên có thể là biểu hiện của bệnh lý dạ dày. Để tránh bệnh có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe, bạn cần có biện pháp điều trị phù hợp và kịp thời.

1. Ợ chua ăn không tiêu là gì ?

Trên thực tế, ợ chua không phải là một hiện tượng hiếm gặp. Có 2 nguyên nhân có thể gây ra vị chua khi bạn ợ lên bao gồm:

Thức ăn đã được lên men và acid trong dạ dày. 

Thức ăn bị tồn ứ trong dạ dày lâu, bị men tiêu hóa lên men và sinh hơi, sinh khí trong dạ dày làm tăng áp lực. Để giải tỏa bớt áp lực này, phản xạ ợ giải phóng hơi sẽ xuất hiện. Khi ợ hơi diễn ra, lực ép mạnh từ phía cơ hoành có thể đẩy cả dịch chứa thức ăn bị lên men lên miệng khiến cho người bệnh thấy có vị chua.

Sự rối loạn cơ chế tiết acid của dạ dày

Lượng acid dịch vị tăng tiết bất thường làm tổn thương dạ dày và gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ chua.

Cũng giống như ợ chua, khó tiêu là một triệu chứng cho thấy chức năng tiêu hóa của bạn đang gặp vấn đề. Thức ăn đưa vào hệ tiêu hóa không được phân giải và tiêu hóa hết cùng với lượng khí do chúng sinh ra khiến cho người bệnh lúc nào cũng có cảm giác đầy bụng, khó tiêu.

Ợ chua ăn không tiêu thường xuất hiện đồng thời trong các trường hợp bệnh lý dạ dày như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, viêm hang vị, viêm xung huyết dạ dày.

2. Những nguyên nhân gây ợ chua ăn không tiêu

Các nguyên nhân gây ra chứng ợ chua ăn không tiêu được xếp vào hai nhóm chính, bao gồm:

2.1. Nguyên nhân từ thói quen sinh hoạt, ăn uống

Chế độ ăn uống sinh hoạt thiếu khoa học có thể gây rối loạn chức năng tiêu hóa của dạ dày dẫn đến các triệu chứng khó chịu xuất hiện:

• Ăn thức ăn kém vệ sinh

Thức ăn được chế biến từ các loại thực phẩm đã quá hạn sử dụng, thực phẩm ôi thiu hoặc bảo quản bằng các hóa chất độc hại có thể khiến dạ dày của bạn bị tổn thương. Chức năng dạ dày suy giảm làm cho thức ăn khó được tiêu hóa hết, dẫn đến khó tiêu ợ chua.

• Lạm dụng rượu bia, thuốc lá

Rượu, bia, thuốc lá chứa nhiều hoạt chất làm tổn thương trực tiếp niêm mạc dạ dày và còn khiến cơ chế tiết acid của dạ dày bị rối loạn. Hậu quả là acid dạ dày tăng tiết bất thường làm cản trở hoạt động tiêu hóa đồng thời lên men thức ăn và gây ra triệu chứng ợ chua, ăn không tiêu.

• Stress, căng thẳng trong công việc, cuộc sống 

Khi bạn căng thẳng quá mức, hệ thần kinh điều khiển hoạt động của ống tiêu hóa sẽ bị kích thích dẫn đến tình trạng tăng hoặc giảm nhu động ruột đột ngột dẫn đến thức ăn bị ứ đọng trong dạ dày hoặc trong ruột. 

Stress cũng làm tăng Cortisol. Cortisol ngăn cản các phản ứng tự nhiễm bảo vệ dạ dày, gây tăng acid HCl và Pepsine, kích thích trào ngược.

Do vậy, những người thường xuyên căng thẳng, stress kéo dài thường rất dễ bị ợ chua ăn không tiêu.

2.2. Nguyên nhân bệnh lý dạ dày

Bệnh lý dạ dày là nhóm nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng ợ chua ăn không tiêu. 

Viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày là tên gọi chung của các bệnh lý có liên quan đến sự tổn thương trên bề mặt niêm mạc dạ dày. Người bị viêm loét dạ dày thường có cả tình trạng tăng tiết acid khiến cho hoạt động tiêu hóa thức ăn tại dạ dày bị rối loạn.

Lượng acid dư thừa quá mức có thể làm bất hoạt enzyme tiêu hóa trong dạ dày đồng thời tác động vào đầu mút sợi thần kinh khiến nhu động đường ruột bị rối loạn. Hai tác động này kết hợp với nhau gây ra chứng ợ chua ăn không tiêu cho người bệnh.

Ngoài ra, khi bị viêm loét dạ dày, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng khác như đau hạ sườn trái, ợ hơi liên tục, đau thượng vị…

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất có thể dẫn đến chứng ợ chua ăn không tiêu. 

Các bác sĩ cho biết, bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thường bị tăng tiết acid, giảm trương lực cơ thắt thực quản dưới và rối loạn nhu động co bóp tiêu hóa của dạ dày. Thức ăn nạp vào không được tiêu hóa hết dễ bị lên men gây ợ chua đầy bụng khó thở, chướng bụng, buồn nôn.

Sự rối loạn co bóp đẩy ngược men, thức ăn lên thực quản – miệng tạo ra triệu chứng ợ chua. Bên cạnh đó, người bệnh còn có cảm giác xót họng, nóng rát thực quản do trong dịch ợ lên có chứa acid.

Để nhận biết bệnh lý trào ngược dạ dày, bạn có thể dựa vào một số triệu chứng điển hình sau:

• Cảm giác nóng rát từ dạ dày kéo dài lên thực quản
• Nuốt nghẹn, nuốt vướng, khó nuốt xuống thức ăn, nước bọt
• Tức ngực, khó thở do acid làm cơ lồng ngực co thắt
• Ợ hơi liên tục, đau thượng vị lan ra phía sau lưng.

Viêm hang vị

Viêm hang vị là bệnh dạ dày bị tổn thương tại vị trí hang vị. Đây là vị trí khá khó điều trị do là nơi tiếp xúc nhiều nhất với thức ăn và acid dịch vị nhưng lại bị gấp nếp nên khó tiếp cận với các loại thuốc bảo vệ dạ dày. Do vậy, các triệu chứng ợ chua ăn không tiêu ở trường hợp này cũng mất nhiều thời gian hơn để điều trị.

Viêm xung huyết dạ dày

Viêm xung huyết dạ dày là tình trạng trên niêm mạc dạ dày xuất hiện các điểm tụ máu có màu đậm nằm rải rác hoặc cục bộ. Các điểm tụ máu này có thể xuất phát từ nguyên nhân do gan hoặc do các rối loạn vận động của dạ dày gây ra. Người bệnh bị viêm xung huyết dạ dày cũng có thể gặp phải tình trạng đầy chướng bụng, ợ chua ăn không tiêu.

3. Chế độ ăn uống khi bị ăn không tiêu ợ chua

Trên thực tế, các triệu chứng ợ chua ăn không tiêu có thể tăng nặng hoặc giảm nhẹ do sự ảnh hưởng của chế độ ăn uống sinh hoạt của người bệnh. Để có một sức khỏe tốt nhất, người bệnh hãy lưu ý những điều dưới đây:

3.1. Thực phẩm nên ăn

Sữa chua

Sữa chua được biết đến như giải pháp hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Ngoài khả năng bổ sung men vi sinh và các dưỡng chất tốt cho hệ tiêu hóa ngăn chặn tình trạng tồn ứ thức ăn, vị của sữa chua còn kích thích vị giác của người bệnh, giúp người bệnh ăn uống ngon miệng hơn, cải thiện tình trạng chán ăn, mệt mỏi.

Tuy nhiên, bản chất của sữa chua vẫn là một thực phẩm lên men, vậy nên, các chuyên gia khuyên bạn không nên ăn sữa chua khi đói và ăn quá nhiều. Thời điểm ăn sữa chua tốt nhất khi bị ợ chua ăn không tiêu là sau bữa ăn khoảng 30 phút với số lần là 3 – 4 lần/ tuần.

Chuối

Chuối là loại quả chứa nhiều Kali – một vi chất cần thiết cho các phản ứng co bóp cơ và có khả năng điều tiết nồng độ acid trong dạ dày. Ngoài ra, Kali trong chuối cũng giảm bớt căng thẳng của hệ thần kinh từ đó điều hòa nhu động dạ dày ổn định.

Người bệnh có thể ăn một quả chuối chín sau bữa ăn khoảng 30 phút để đạt được hiệu quả như mong muốn

Trà thảo dược

Mùi thơm và hoạt chất trong trà thảo dược có tác dụng giúp hệ thần kinh hoạt thư giãn, tránh những kích thích quá mức gây tăng hoặc giảm nhu động tiêu hóa quá mức.

Bạn có thể sử dụng trà thảo dược thay cho nước uống trong ngày. Tuy nhiên, cần lưu ý với những loại trà có thể gây ra cảm giác buồn ngủ làm ảnh hưởng đến hiệu quả công việc bình thường. Các loại trà thảo dược phổ biến nhất được sử dụng để khắc phục chứng ợ chua ăn không tiêu bao gồm:

• Trà gừng
• Trà hoa cúc
• Trà Atiso
• Trà cam thảo

Đu đủ

Trong đu đủ có chứa rất nhiều enzyme tiêu hóa có tác dụng kích thích và hỗ trợ quá trình tiêu hóa tốt hơn, tránh sự ứ đọng của thức ăn trong dạ dày.

Bạn nên ăn một miếng đu đủ chín sau bữa ăn khoảng 30 phút. 

Các loại rau xanh

Các loại rau xanh chứa nhiều Vitamin và chất xơ giúp giảm kích ứng của niêm mạc đường tiêu hóa với các loại thức ăn. 

Bạn nên lựa chọn các loại rau xanh có tính kiềm để giảm bớt nồng độ Acid trong dạ dày như cải xanh, cải xoăn, cải ngồng, súp lơ xanh….

Các món cháo

Các món cháo dễ tiêu hóa và giảm gánh nặng cho dạ dày từ đó giảm nhẹ được các triệu chứng ợ chua ăn không tiêu. Bạn có thể bổ sung thêm một số thảo dược có tác dụng kiện tỳ, hỗ trợ tiêu hóa như táo đỏ, tía tô, hành lá, hạt sen….

3.2. Thực phẩm cần kiêng

Bên cạnh các món ăn tốt cho tiêu hóa, bạn cũng nên hạn chế các thực phẩm thuộc nhóm sau để không làm gia tăng triệu chứng ợ chua ăn không tiêu:

Thức ăn nhiều muối

Các món mặn nhiều muối sẽ khiến bạn phải uống nhiều nước và làm tăng thể tích dạ dày nhanh chóng, khiến bạn có cảm giác đầy tức bụng và không muốn ăn. Bên cạnh đó, hàm lượng Natri trong muối ăn cũng kích thích các tế bào viền tại niêm mạc dạ dày tăng tiết acid nhiều hơn làm tăng nguy cơ tổn thương dạ dày và ức chế hoạt động tiêu hóa thức ăn.

Thực phẩm chiên xào

Các món chiên xào thường sử dụng rất nhiều dầu mỡ gây ra tình trạng ợ nóng, ăn không tiêu ợ chua, khó tiêu cho người bệnh. Để hạn chế triệu chứng khó chịu này, người bệnh nên lựa chọn các món được chế biến thanh đạm hơn như luộc, hấp, hầm…

Đồ uống có ga

Các loại nước có gas có thể giải phóng khí khi vào đường tiêu hóa gây ra triệu chứng đầy chướng bụng. Bên cạnh đó, khí CO2 có thể làm tăng nồng độ acid trong dạ dày, đặc biệt không tốt cho những người đang mắc các bệnh lý dạ dày.

4. Chữa ợ chua ăn không tiêu đơn giản tại nhà

Uống nước ấm

Mỗi khi triệu chứng này xuất hiện, bạn có thể uống một cốc nước ấm. Nước ấm giúp làm giảm nồng độ acid trong dạ dày từ đó làm dịu thần kinh bị kích thích và giảm nhanh triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên, bạn nên điều chỉnh lượng nước uống vào vừa phải, tránh uống quá nhiều khiến dạ dày bị đầy bụng hơn.

Sử dụng sản phẩm thiên nhiên như gừng, mật ong

Trà gừng – mật ong có tác dụng điều khí, kiện tỳ khắc phục hiệu quả tình trạng đầy hơi, chướng bụng, ợ chua ăn không tiêu. Cách sử dụng gừng – mật ong cũng rất đơn giản, bạn chỉ cần cắt vài lát gừng tươi chế cùng nước sôi, đợi trà gừng nguội bớt xuống khoảng 40 độ C thì cho thêm một chút mật ong vào, khuấy đều rồi uống sau ăn khoảng 30 phút.

Chia nhỏ bữa ăn

Bạn nên giảm khoảng 40% lượng thức ăn của mỗi bữa và san nhỏ phần còn lại sang các bữa ăn phụ. Điều này giúp cho dạ dày của bạn có thể tiêu hóa lượng thức ăn được đưa vào một cách tốt nhất.

Sử dụng lá bạc hà

Tinh dầu trong lá bạc hà rất tốt cho hoạt động co bóp của các cơ dạ dày, làm giảm tình trạng co bóp rối loạn giúp cho hoạt động tiêu hóa tốt nhất.

Bạn chỉ cần tách lấy 4 -5 lá bạc hà cho vào cốc nhỏ, chế thêm nước sôi rồi đợi nguội bớt rối uống sau ăn khoảng 30 phút.

Tăng cường sử dụng hoa quả: chuối, lê, táo, đu đủ,….

Các loại hoa quả này thuộc nhóm thực phẩm có tính kiềm có khả năng làm giảm bớt tác động của acid dịch vị lên niêm mạc dạ dày. Vậy nên, bạn có thể sử dụng để tráng miệng.  Một lưu ý nhỏ khi ăn hoa quả là không nên ăn quá nhiều và không nên ăn vào lúc đói.

Hy vọng những chia sẻ của chúng tôi sẽ giúp bạn đọc tìm được cách khắc phục hiện tượng ăn không tiêu ợ chua hiệu quả nhất. Nếu gặp khó khăn, bạn đừng ngại chia sẻ với chúng tôi ngay bài viết này. Chúc bạn luôn khỏe!