Đau thượng vị nên ăn gì và kiêng gì là thắc mắc của rất nhiều người với mong muốn đẩy lùi cơn đau và khỏi bệnh. Bởi lẽ thay đổi chế độ ăn uống góp phần làm giảm thiểu các triệu chứng của bệnh lý dạ dày. Điều này đã được kiểm chứng rõ rệt. Bài viết dưới đây là một gợi ý hữu ích giúp người bị đau thượng vị dạ dày nên ăn gì? kiêng gì?
Nội dung bài viết
Đau thượng vị dạ dày là gì? nguyên nhân?
Theo đông y, đau thượng vị dạ dày thuộc chứng vị quản thống, tâm vị thống. Nguyên nhân của chứng này là do:
- Do tình chí: Khi tinh thần căng thẳng kéo dài, u uất buồn lâu ngày làm cho can khí uất kết mất khả năng sơ tiết điều đạt (rối loạn chức năng của dạ dày trong đó có đau thượng vị dạ dày). Từ đó gây ra các chứng đau, ợ hơi, ợ chua
- Do bất nội ngoại nhân: Tức do ăn uống thất thường không điều độ, ăn nhiều thức ăn cay chua nóng, thức ăn sống lạnh
- Do tỳ vị hư hàn: do tỳ vị hư hàn kết hợp với hàn tà ( tức do thời tiết lạnh, nhiễm lạnh, ăn đồ lạnh) mà gây bệnh
- Do hỏa uất: Do tích nhiệt bên trong ảnh hưởng tỳ vị (dạ dày), gây đau thượng vị kèm nóng rát
Còn theo tây y, đau vùng thượng vị đề cập đến cơn đau hoặc cảm giác khó chịu ngay bên vùng bụng trên, dưới xương sườn. Nó có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm trào ngược axit, viêm loét dạ dày, sỏi mật hoặc khó tiêu. Tùy thuộc vào nguyên nhân mà có hướng điều trị khác nhau.
Một trong những cách giảm thiểu cơn đau vùng thượng vị là thực hiện chế độ ăn kiêng. Cụ thể đau thượng vị dạ dày nên ăn gì? Kiêng gì? Cùng đọc tiếp nội dung bên dưới nhé.
☛ Đọc chi tiết: Đau thượng vị dạ dày
1. Theo Đông y, đau thượng vị dạ dày nên ăn gì?
Với góc nhìn Đông y thì tâm vị thống (xem như chứng đau thượng vị dạ dày) phần nhiều do ăn uống không điều độ, nóng lạnh thất thường hoặc lo nghĩ, lao lực khiến tỳ vị tổn thương. Để tăng hiệu quả điều trị, người bệnh nên ăn các món sau:
Ăn ôn ấm khử bớt hàn lạnh
Nếu hay đau lâm râm vùng thượng vị cùng với kiểu ăn lạnh đau tăng, ăn ấm dễ chịu, thì là do tỳ vị hư hàn. Phép trị là ôn (tức ăn nóng) bao gồm các món cháo, canh, súp nấu từ thịt, cá… hoặc rau củ quả đều cho thêm vị gừng, hành, tiêu… Mục đích là tăng thêm tính ôn ấm khử bớt hàn lạnh.
Cùng với đó cần phải bổ tỳ vị. Với người mới bị đau tốt nhất nên uống nước có vị ấm như sau: nước gừng, trà gừng hoặc nhục quế, sa nhân mỗi vị 5 – 10g pha nước ấm uống.
Ăn ôn bổ dưỡng tỳ vị
Người bị đau nên ăn ôn bổ dưỡng tỳ vị. Món bổ dưỡng tỳ vị chẳng hạn như:
- Bao tử heo nấu cháo cho thêm gia vị hành, tiêu, gừng
- Bài gà ác tiềm thuốc bắc: tức món gà ác hầm thuốc bắc. Bao gồm: đảng sâm, thục địa, hoài sơn, câu kỷ tử, xuyên khung, đại táo, táo đỏ, sinh địa, ý dĩ, hoàng kỳ… Kèm với 3 lát gừng tươi
- Bài Tứ quân tử thang: gia vị gồm có: đảng sâm, bạch truật, phục linh, ý dĩ mỗi vị 12g, sa nhân 6g, gừng nướng 1 củ, chích thảo 6g, gia vị vừa đủ tuần ăn vài lần
Ăn vị bổ mát dễ tiêu
Nếu đau vùng thượng vị cảm nóng rát, ăn mát dễ chịu, thì là do tỳ vị nhiệt. Trường hợp này nên ăn vị bổ mát dễ tiêu như: bắp cải, khoai tây, xà lách, súp lơ, bí xanh, rau má, bí đao, mộc nhĩ… uống nước bột sắn dây, nước mía, sinh tố trái cây tươi. (☛ Tìm hiểu: nóng rát thượng vị dạ dày )
Nếu người gầy nên ăn bổ mát dễ tiêu như:
- Bao tử heo hầm đậu xanh cho thêm gia vị hành mắm muối vừa đủ ăn tuần vài lần
- Hạt sen nấu đậu xanh
- Bắp cải quấn thịt nạc nấu canh
- Khoai mỡ nấu canh thịt bằm
- Bí đao hầm thịt vịt
- Các món chế biến từ đậu xanh, đậu đen, đậu ván, gạo ngô khoai tươi mới
Ăn vị bổ tâm tỳ dễ ngủ
Nếu đau vùng thượng vị mỗi khi suy nghĩ căng thẳng đau tăng, ăn ngủ kém thì là do tâm tỳ hư. Trường hợp này nên ăn vị bổ tâm tỳ dễ ngủ. Tốt nhất nên ăn:
- Bao tử heo hầm với hạt sen, táo đỏ
- Xương heo nấu canh củ sen
- Rau nhút nấu canh xương heo
- Bí đỏ hầm đậu phộng
- Tim heo tiềm (tức tim heo hầm thuốc bắc) theo bài quy tỳ gồm có: vị nhân sâm, bạch truật, phục thần, đương quy, hoàng kỳ, táo nhân, viễn chí, long nhãn mỗi vị 12g, mộc hương 6g, cam thảo 4g, đại táo 3 quả
- Và có thể ăn các món khác chế biến từ hạt sen ngó sen, hoa lý, táo, nhãn, dâu, bơ, bí đỏ, mật ong, phấn hoa
Ăn vị bổ tiêu giảm đầy bụng
Nếu bạn bụng đầy chậm tiêu, thì nên ăn vị bổ tiêu. Các vị này như: lá mơ lông, rau tía tô, mùi, húng quế, tỏi, nghệ… các loại rau thơm, uống lá vối, vỏ quýt…
2. Theo Tây y, đau thượng vị dạ dày nên ăn gì?
Theo GS.TS.BS Nguyễn Khánh Trạch – Nguyên Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai, đau thượng vị dạ dày là triệu chứng thường thấy của 2 căn bệnh phổ biến là viêm loét dạ dày tá tràng và trào ngược dạ dày thực quản. Điều chỉnh chế độ ăn uống hằng ngày là một trong những cách giúp giảm đau vùng này.
Thực phẩm giúp trung hòa acid dịch vị
Do nồng độ axit trong dạ dày tăng cao khiến bạn bị đau thượng vị kèm theo các biểu hiện khác như ợ nóng, buồn nôn… Nếu bạn lựa chọn các thực phẩm giúp trung hòa axit sẽ giúp lượng axit trong dạ dày ở mức độ ổn định.
Các thực phẩm trong nhóm này gồm:
- Nhóm tinh bột: bột mì, khoai lang, sắn
- Các loại rau xanh: cải xanh, bắp cải, cải xoăn, xúp lơ, cần tây, dưa chuột….
- Các thảo dược: bột nghệ, trà hoa cúc mật ong…
Thực phẩm có tính axit thấp
Bên cạnh lựa chọn các thực phẩm có khả năng trung hòa axit dịch vị, bạn cũng nên chọn thực phẩm có tính axit thấp để hạn chế gia việc gia tăng lượng axit ở dạ dày.
Thực phẩm có tính axit thấp bao gồm chủ yếu ở rau và đậu. Ngoài ra, một số loại hoa quả cũng thuộc nhóm này. Cụ thể
- Rau xanh: bắp cải, cải xoăn, bí xanh, dưa chuột, khoai tây, bí ngô, đậu nành, đậu lăng, đậu phụ…
- Một số loại hoa quả: Bơ, chuối, nho khô, lựu cũng có tính axit thấp.
Thực phẩm giảm viêm loét
Nếu tiền sử có viêm loét dạ dày nên ăn vị giảm viêm loét như:
- Tinh bột nghệ mật ong (☛ Tìm hiểu chi tiết: Cách chữa trào ngược dạ dày bằng nghệ)
- Bắp cải luộc (nên ăn cả cái và nước)
- Canh khoai tây cà rốt
Thực phẩm dễ tiêu hóa
Nên lựa chọn các thực phẩm dễ tiêu hóa tốt cho dạ dày. Bởi những loại thực phẩm khi đi vào dạ dày giảm áp lực lên thành dạ dày, do vậy lượng acid dạ dày sẽ giảm do không cần phải nhào bóp thức ăn. Điều này cũng giúp giảm đau thượng vị dạ dày.
Trái cây, rau củ hay ngũ cốc là những thực phẩm thông dụng mà hằng ngày chúng ta ăn. Tuy nhiên, một phần chất xơ trong những loại thực phẩm này, cơ thể bạn không tiêu hóa được. Khi đó, phần khó tiêu hóa này đi qua ruột già có thể gây ra chứng đầy hơi, táo bón… Chính vì vậy bạn cần làm giảm lượng chất xơ khó tiêu trong thực phẩm. Cụ thể:
- Với trái cây: Bạn nên gọt vỏ, bỏ hạt để giảm thiểu phần chất xơ khó tiêu hóa. Và nên lựa chọn các loại trái cây như: chuối chín, dưa lưới, dưa hấu, quả bơ, táo.
- Với rau củ: Cũng nên gọt vỏ hay loại bỏ những phần già để loại bỏ phần nào chất xơ. Cùng với đó khi rau củ được nấu chín nấu nhừ, chất xơ sẽ bị phân hủy một phần giúp dễ tiêu hóa hơn. Một số loại rau củ gợi ý cho bạn: Khoai tây, cà rốt gọt vỏ, nước sốt cà chua, bí đỏ, rau chân vịt, củ cải…
- Với thịt: Sản phẩm chứa nhiều protein này bạn nên bổ sung bằng cách nấu chín nhừ hay xay nhỏ để giúp dễ tiêu hóa hơn. Bạn nên chọn: thịt phần nạc và mềm của thịt gà, lợn, bò.
- Với các loại hạt, và sản phẩm chế biến từ hạt: Hãy chọn ngũ cốc tinh chế (đã lọai bỏ cám và mầm), bánh mì tinh chế, bánh quy, mì ống… cũng được chế biến từ hạt tinh chế.
- Sữa và các thực phẩm từ sữa: Với một số người sữa có thể làm rối loạn tiêu hóa hoặc gây tiêu chảy, bạn nên tìm uống loại sữa ít đường hoặc không đường. Hay lựa chọn loại sữa nguyên chất hay lựa chọn phô mai, sữa chua rất tốt cho hệ tiêu hóa khi bị đau thượng vị dạ dày.
Thực phẩm mát, bổ
Đau thượng vị dạ dày cần bổ sung các loại thực phẩm thanh nhiệt cơ thể giúp giảm bớt các triệu chứng nóng rát vùng thượng vị dạ dày.
Những thực phẩm giúp thanh lọc cơ thể và hỗ trợ tiêu hóa như bí đao, bắp cải, hạt sen, đậu xanh, bột sắn dây, rau má… rất tốt cho sức khỏe người đau thượng vị dạ dày.
Ngoài ra bạn cũng nên:
- Dùng dầu thực vật thay vì mỡ lợn
- Lựa chọn mật ong thay cho đường
☛ Bạn có thể tham khảo thêm: Trào ngược dạ dày ăn gì kiêng gì ?
3. Đau thượng vị kiêng ăn gì?
Bên cạnh những thực phẩm nên ăn, bạn cũng cần chú ý đến những thực phẩm kiêng, dễ gây kích ứng cho các triệu chứng khi bị đau thượng vị dạ dày.
Thực phẩm có tính axit cao
Những người mắc các bệnh như trào ngược dạ dày thực quản, hay đau thượng vị dạ dày thường được khuyên nên hạn chế ăn thực phẩm có tính axit, bao gồm các loại trái cây có múi như cam, bưởi, chanh.
Bạn cũng cần biết các thực phẩm có tính axit cao khác nữa như:
Đồ uống có ga: Axit cacbonic có nhiều trong đồ uống có ga. Không chỉ là tính axit cao mà nó còn dễ sinh hơi đầy bụng không hề tốt cho người bị bệnh lý dạ dày như đau thượng vị dạ dày.
Một số loại khác: Cà chua, giấm, mẻ gia vị cho vào nấu canh chua
Thực phẩm lên men
Đây là nhóm thực phẩm mà đau thượng vị dạ dày nên tránh. Nó không chỉ là thực phẩm dễ kích thích niêm mạc dạ dày tiết acid dịch vị và pepsin làm cho bệnh thêm trầm trọng hơn.
Bên cạnh đó những thực phẩm này cũng dễ nằm trong nhóm không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm nếu không biết rõ nguồn gốc. Cụ thể nhóm này bao gồm: Dưa muối, cà muối, kim chi, thịt muối chua, nem chua…
Thực phẩm cay nóng
Theo đông y (trường hợp do tỳ vị nhiệt) cần giảm hạn chế ăn cay nóng như: hạt tiêu, ớt, tỏi…
Đúng vậy, đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị sẽ khiến dạ dày tăng tiết dịch vị và làm cho accid dư thừa dẫn tới các vị trí viêm loét càng trở lên trầm trọng hơn. Chính vì vậy, những triệu chứng của bệnh tiêu hóa như: Đau thượng vị dạ dày, buồn nôn, ợ hơi khó tiêu sẽ càng tăng lên.
Bạn cần hạn chế các đồ ăn siêu cay, siêu nóng như mì tôm chua cay, lẩu thái, lẩu kim chi, gà sốt cay, thịt nướng sa tế…
Thực phẩm nhiều dầu mỡ
Với người khỏe mạnh, đồ ăn nhiều dầu mỡ khiến lượng cholesterol tăng cao và từ đó dẫn tới nguy cơ các bệnh về tim mạch, tiểu đường…
Còn với người bị đau thượng vị dạ dày, thực phẩm nhiều dầu mỡ chứa lượng lớn Carbohydrates, Protein và chất béo khó tiêu nên dạ dày sẽ phải tiết nhiều dịch vị hơn. Điều này làm cho nồng độ acid trong dạ dày tăng cao, ảnh hưởng tiêu cực tới các vị trí tổn thương.
Bạn cần hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ như: Đồ chiên rán, khoai tây chiên, gà rán, thịt quay, món rau chiên xào nhiều dầu mỡ….
Thay vì chiên rán bạn có thể luộc, hoặc nướng như với món thịt, rau.
Thực phẩm chế biến sẵn
Thực phẩm chế biến sẵn không chỉ tiện mà còn tiết kiệm thời gian và cả hợp khẩu vị của đa số những người bận rộn. Tuy nhiên những thực phẩm này thường có chất bảo quản, chứa nhiều muối và gây khó tiêu khiến dạ dày phải tăng cường hoạt động co bóp và tiết dịch. Chính những điều gây ảnh hưởng không tốt tới dạ dày và không tốt cho người đau thượng vị dạ dày.
Cần hạn chế đồ chế biến sẵn, đồ ăn nhanh: Xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói, khô mực, dăm bông….
Lưu ý chế độ ăn uống cho người bị đau thượng vị dạ dày
Không chỉ là vấn đề ăn gì, kiêng ăn gì, mà người đâu thượng vị dạ dày cần xây dựng một chế độ ăn khoa học. Cần lưu ý thực hiện theo các nguyên tắc sau:
- Cung cấp đầy đủ các dưỡng chất, vitamin cần thiết tốt cho hoạt động tiêu hóa.
- Ưu tiên thức ăn đã được nấu chín, ninh nhừ, không nên dùng thức ăn cứng hoặc thực phẩm ăn sống.
- Ăn chậm, nhai thật kỹ.
- Không nên để bụng bị quá đói hoặc ăn quá no trong cùng một bữa, có thể chia thành nhiều bữa trong ngày (4-5 bữa). Việc ăn nhiều bữa để đảm bảo dạ dày được hoạt động điều độ, lượng acid được trung hòa. Mỗi bữa ăn vừa phải để không gây căng dạ dày và không kích thích dạ dày tiết nhiều acid.
- Không nên ăn canh và cơm cùng lúc, tránh tình trạng cơm cùng thức ăn chưa nhai chưa kỹ mà đã theo canh vào dạ dày.
- Không vận động nặng, chạy nhảy, bê vác ngay sau khi ăn xong.
Bên cạnh đó điều chỉnh thói quen sinh hoạt như sau:
- Luôn giữ tinh thần thoải mái, kiểm soát stress bởi stress và tâm lí là một nguyên nhân rất hay gặp gây nên đau ở thượng vị.
- Nên có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức
- Không sử dụng chất kích thích như cà phê, rượu bia.
- Tránh thức khuya và tập thời gian biểu ngủ nghỉ đúng giờ bởi thức đêm sẽ khiến dạ dày tăng tiết dịch vị làm bạn luôn có cảm giác cồn cào, nóng rát. Tình trạng này kéo dài rất dễ dẫn đến các bệnh lý dạ dày.
- Cùng với đó người bệnh cũng lên tập các bài tập nhẹ nhàng như yoga, chạy bộ rất tốt bởi giúp chuyển hóa năng lượng và kích thích hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn.
Việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt cùng với lựa chọn những thực phẩm cũng chỉ là một trong những phương pháp để cải thiện tình trạng đau thượng vị dạ dày. Điều quan trọng là khi có các dấu hiệu nghi ngờ bị đau dạ dày, người bệnh nên tới các cơ sở y tế có chuyên khoa tiêu hóa để được bác sĩ khám và tư vấn kịp thời. Ngoài ra bạn cũng cần khám định kỳ sức khỏe 6 tháng/ lần để có thể kiểm soát tình trạng bệnh của mình dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa bởi bệnh đau thượng vị rất dễ tái phát.
Gastosic hỗ trợ điều trị, ngăn ngừa đau thượng vị dạ dày
Gastosic là sản phẩm chuyên biệt an toàn lành tính dành riêng cho hệ tiêu hóa người Việt. Không chỉ giúp cải thiện tình trạng đau thượng vị dạ dày, đau dạ dày. Sản phẩm còn giúp giảm nhanh các triệu chứng: ợ hơi, nóng rát, nuốt nghẹn, đầy bụng, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa, trào ngược đầy thực quản, viêm loét dạ dày, tá tràng…
Bởi Gastosic là sản phẩm dạ dày duy nhất được nghiên cứu để giải quyết nguyên nhân gây bệnh dạ dày với công thức vàng kết hợp 9 loại thảo dược quý:
- Trung hòa acid dịch vị dạ dày: Hậu phác, Trần bì
- Phục hồi tái tạo vết loét, bảo vệ niêm mạc dạ dày, thực quản: Cam thảo, Nano Curcumin
- Chống viêm, ức chế HP và các loại vi khuẩn, nấm gây hại đường tiêu hóa khác: Hoàng liên, Ngô thù du, Nano Curcumin
- Tăng cường chức năng tiêu hóa, tăng tốc độ tháo rỗng dạ dày: Thương truật, Gừng
- Làm dịu kích thích lên thần kinh dạ dày, thực quản, giảm stress lo âu: Cúc La Mã
Theo như nhiều người dùng chia sẻ chỉ với liệu trình tối thiểu 3 tháng (2 viên/ lần x 2 lần/ ngày), bạn sẽ giảm hẳn tình trạng ợ nóng buồn nôn cũng như các khó chịu khác về dạ dày. Gastosic giúp bạn có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh thông suốt. Làm thế nào để mua Gastosic chính hãng?
Xem địa chỉ nhà thuốc bán Gastosic TẠI ĐÂY
Gọi ngay tổng đài miễn phí 1800.6626 hoặc BẤM VÀO ĐÂY để được giao Gastosic TẬN NHÀ
Mua Gastosic trên Shopee TẠI ĐÂY, mua Gastosic trên Tiki TẠI ĐÂY
Trên đây là những kiến thức cần thiết cho người mắc bệnh đau thượng vị dạ dày. Hi vọng bạn đã có câu trả lời cho đau thượng vị dạ dày nên ăn gì? Kiêng gì? một cách đầy đủ nhất. Chúc bạn luôn khỏe mạnh và thành công!
