Trào ngược dạ dày thực quản và ho tưởng chừng như không có mối liên hệ nào nhưng thực tế chúng lại có sự tác động qua lại. Vậy mối liên hệ đó là gì?
Trào ngược dạ dày thực quản và ho mãn tính
Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng xảy ra khi axit từ dạ dày di chuyển lên trên vào ống thực quản. Axit gây kích ứng mô lót dẫn đến chứng ợ nóng – cảm giác nóng bỏng ở ngực.
Trường Đại học Gastroenterology Mỹ ước tính rằng hơn 60 triệu người Mỹ bị ợ nóng ít nhất mỗi tháng một lần. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng hơn 15 triệu người Mỹ có thể bị chứng ợ nóng mỗi ngày.
Chứng ợ nóng xảy ra nhiều hơn 2 lần một tuần được chẩn đoán là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Bệnh có thể gây loét và tổn thương thực quản vĩnh viễn nếu không được điều trị. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản cũng làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Chứng ợ nóng là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh trào ngược axit (hay còn gọi là trào ngược dạ dày thực quản), nhưng ho mãn tính cũng là một trong những triệu chứng của bệnh.
Mặc dù ho mãn tính không phải là triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày thực quản nhưng có ít nhất 25% các trường hợp bệnh nhân mắc ho mãn tính. Các nghiên cứu khác cho thấy bệnh trào ngược dạ dày thực quản là một yếu tố khiến 40 % bệnh nhân mắc ho mãn tính.
Mặc dù có một mối liên hệ giữa ho mãn tính với GERD, nhưng điều đó không có nghĩa là trào ngược dạ dày luôn là nguyên nhân gây ho. Thực tế, ho mãn tính là một căn bệnh khá phổ biến hiện nay.
Tại sao trào ngược dạ dày thực quản dẫn tới ho?
Tất nhiên trong một số trường hợp, ho mãn tính có thể trở nên nghiêm trọng hơn do bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Có 2 cách để lý giải cho tình trạng này:
- Đầu tiên, ho được cho là một phản ứng phản ứng bắt nguồn từ việc tăng axit dạ dày vào ống thực quản.
- Thứ 2, do trào ngược thanh quản (LPR). LPR khiến người bệnh gia tăng ho bởi nó là một cơ chế bảo vệ chống trào ngược. Lượng axit dạ dày cần thiết để kích thích lớp lót của họng khá nhỏ. Chỉ có 50 % những người bị chứng ợ nóng LPR.
LPR, còn được gọi là trào ngược im lặng hoặc trào ngược không điển hình, cũng tương tự như trào ngược thực quản dạ dày, mặc dù chúng thường có các triệu chứng khác nhau. Khi axit dạ dày tiếp xúc với dây thanh quản và cổ họng, nó có thể gây viêm dẫn đến các triệu chứng như: ho, khàn tiếng, có cảm giác như cái gì đó bị mắc kẹt trong cổ họng.
Chẩn đoán bệnh trào ngược thực quản dạ dày
Để chẩn đoán bệnh nhân có bị trào ngược thực quản dạ dày hay không và triệu chứng ho mãn tính có xuất phát từ bệnh này hay không, các bác sĩ sẽ lập ra lịch sử bệnh án chi tiết và đánh giá các triệu chứng để xem xét trong 1 thời gian. Thực tế thì khá khó để chẩn đoán chứng ho mãn tính ở những người bị LPR (trào ngược im lặng) mà không bị ợ nóng. Theo nghiên cứu gần đây thì có khoảng 75% các trường hợp bị ho do trào ngược dạ dày thực quản.
Cách tốt nhất để chẩn đoán bệnh là theo dõi pH. Tuy vậy, thử nghiệm này ít được sử dụng hơn so với chẩn đoán dựa trên các triệu chứng và theo dõi bệnh án. Theo dõi pH để kiểm tra xem độ pH ở thực quản có cao hay không, từ đó sẽ chẩn đoán được bệnh nhân đang bị bệnh gì.
Trong đó, thử nghiệm độ pH 24 giờ bao gồm đặt một đầu dò qua mũi vào ống thực phẩm để đo mức pH thực quản. Ở đây, một viên nang nhỏ được đặt trong ống thực quản trong quá trình nội soi. Để xem xét sự thay đổi của pH, viên nang nhỏ sẽ được giữ trong một khoảng thời gian nhất định.
Một bác sĩ cũng có thể kiểm tra tình trạng sức khỏe của bệnh nhân bằng thuốc ức chế bơm proton (PPIs), đây là loại thuốc dành riêng cho bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Nếu các triệu chứng ho xuất hiện trong thời gian này, chắc chắc rằng ho có liên quan đến trào ngược dạ dày.
